Alkoholowy Zespół Płodowy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
MonitorWielkopolskiMarzec2007
AlkoholowyZespółPłodowyFetalAlcoholSyndrome
(FAS)
Termin Alkoholowy Zespół Płodowy został uŜyty po raz pierwszy w roku 1973
przezamerykańskichnaukowcówK.L.JonesaiD.W.Smitha..Nazwątąokreślono
zespół nieprawidłowości stwierdzanych u niektórych dzieci matek alkoholiczek.
Popularnie na określenie tego syndromu stosuje się skrót FAS pochodzący od
pierwszych liter nazwy Fetal Alcohol Syndrome. FAS zaliczany jest do grupy
fizycznych i umysłowych zaburzeń wrodzonych spowodowanych piciem alkoholu
przezcięŜarnąkobietę.
PełnoobjawowyFetalAlcoholSyndromespełnia4kryteriadiagnostyczne:
·
opóźnionywzrost–zarównoprzedjakipourodzeniu;
·
stałeuszkodzeniemózgu,któregoskutkiemsązaburzenianeurologiczne,
opóźnionyrozwój,osłabienieintelektu,zaburzeniazachowaniaiuczeniasię;
·
charakterystyczne rysy twarzy: małe oczodoły, krótki nos, płaska
twarzoczaszka,wąskagórnawarga,małaszczęka;
·
spoŜywaniealkoholuprzezmatkęwczasieciąŜy.
Częściowo spełnione w/w kryteria mogą prowadzić do diagnozy następujących
zaburzeń:
·
FetalAlcoholEffect(FAE)–alkoholowyefektpłodowy.
·
Alcohol Related Neurodevelopmental Disorder (ARND) – poalkoholowe
zaburzeniarozwojuukładunerwowego.
·
FetalAlcoholRelatedConditions(FARC)–poalkoholoweśrodowiskodla
rozwojupłodu.
·
Alcohol Related Birth Defects (ARBD) – poalkoholowy defekt
urodzeniowy.
Alkoholjestteratogenem,którymawpływnarozwijającysiępłód,gdycięŜarna
kobietaspoŜywaalkohol.To,czydzieckobędziemiałocechycharakterystyczne
dlazespołuFAS,zaleŜyodilościwypijanegoalkoholu.Mózgrozwijasięprzezcały
okresciąŜyinaraŜeniegonadziałaniealkoholuwjakimkolwiekmomencieciąŜy
moŜewpłynąćnajegorozwój.
NaraŜenie płodu na działanie alkoholu moŜe spowodować “ukrytą
niepełnosprawność”, która ujawniać będzie się
wzachowaniachdziecka.WieledziecimauszkodzonymózginieujawniaŜadnych
dysmorfologicznychobjawów,charakterystycznychdlapełnoobjawowegoFAS,co
powoduje,Ŝeniesątraktowanejakosobyzaburzone.
Na wystąpienie u dziecka Alkoholowego Zespołu Płodowego ma wpływ wiele
czynników.
DepartamentOchronyZdrowiaiPrzeciwdziałaniaUzaleŜnieniom
OddziałPrzeciwdziałaniaUzaleŜnieniom
1
 MonitorWielkopolskiMarzec2007
Sątomiędzyinnymi:
·
częstotliwośćspoŜywaniaalkoholu;
·
ilośćalkoholuspoŜytegoprzezkobietęwtrakcieciąŜy;
·
stadiumrozwojupłoduwmomencienaraŜenianawpływalkoholu;
·
fazaciąŜy,wtrakciektórejkobietaspoŜywanajwięcejalkoholu;
·
stanodŜywieniakobietywciąŜy;
·
przyjmowanie przez kobietę w ciąŜy innego rodzaju środków
psychoaktywnych;
·
czynnikigenetycznewodniesieniudopłodu;
·
czynnikigenetycznewodniesieniudokobietywciąŜy;
·
ogólnystanzdrowiakobietywciąŜy.
FASwpigułce:
·
Nieistniejebezpiecznadawkaalkoholu,którąmoŜnaspoŜywaćw
czasieciąŜybezujemnegoskutkunadziecko.
·
FASjestwiodącąprzyczynąchoróbumysłowych.
·
WiększośćosóbzFASmaprzeciętnypoziominteligencji.
·
FASjestprzyczynąpowaŜnychproblemówspołecznychizaburzeń
zachowania.
·
CorokuwUSArodzisię5000dziecizFAS.
·
Dziesięć razy więcej dzieci rodzi się z efektem alkoholowym
(FAE).
·
Alkoholuszkadzapłódbardziej,niŜjakikolwiekinnynarkotyk.
·
Zespołowi FAS i innym uszkodzeniom alkoholowym moŜna
zapobiecw100%.
Zaburzenia występujące u dzieci i nastolatków z zespołem FAS (Fetal
AlcoholSyndrome)
Bez zrozumienia zaburzeń w rozwoju poznawczym, mającym swoje źródło w
uszkodzeniu mózgu u ludzi naraŜonych na działanie alkoholu w Ŝyciu płodowym,
typowe, normalne dla nich zachowania mogą być źle interpretowane, jako
świadome,celowenieposłuszeństwo.
DepartamentOchronyZdrowiaiPrzeciwdziałaniaUzaleŜnieniom
OddziałPrzeciwdziałaniaUzaleŜnieniom
2
 MonitorWielkopolskiMarzec2007
Odmiennośćwprzetwarzaniuinformacji
MózgosóbnaraŜonychnadziałaniealkoholuwŜyciupłodowym,matrudnościz:
·
wiązaniemnowychinformacjizuprzednimuczeniem;
·
pamięcią,zwłaszczatzw.krótką;
·
wykorzystanieminformacji.
OsobypoddanedziałaniualkoholuwŜyciupłodowymmajątrudnościz:
·
myśleniem abstrakcyjnym – abstrakcyjne myślenie stanowi niewidzialną
podstawęfunkcjonowaniaświata;
·
myśleniem przyczynowoskutkowym, wyobraźnią osoby z FAS/E nie
potrafiąwyobrazićsobietego,czegoniedoświadczyły;
·
uogólnianiem–brakujeimplastycznościwprocesiemyślenia,takwięc–jeśli
zmieniaszczęśćrutyny,musiszstworzyćcałkowicienowąrutynę;
·
czasem poczuciem czasu, godziny, dopasowaniem pewnych czynności do
określonychgodzin,cyklicznąnaturązjawisk;
·
pamięcią–zwłaszczakrótką.
Fetal Alcohol Syndrome jest zaburzeniem trwałym i nieuleczalnym, ale
zaburzeniomwtórnymmoŜnazapobiec.
zmęczenie,napadyzłegohumoru;
·
draŜliwość,ciągłepoirytowanie,frustracja,gniew,agresja;
·
strach,unikanie;
·
wycofaniesię,zamknięciesięwsobie,kłamstwo,ucieczkizdomu;
kłopotywdomui/lubwszkole;
·
kłopotyzprawem,naduŜywanienarkotyków/alkoholu;
·
problemyzezdrowiempsychicznym.
Tym problemom moŜna zapobiec, gdy rodzice i profesjonaliści rozumieją
zaburzeniawrozwojupoznawczymzwiązanezprzeszłościądzieckaidziałaniem
alkoholunajegomózgwŜyciupłodowym.
Obserwacje dzieci z Alkoholowym Zespołem Płodowym pozwoliły wyróŜnić,
pojawiającesięwróŜnymwieku,problemyzwiązanezzachowaniem.ZauwaŜono,
iŜzaburzeniawzachowaniuutrzymująsięaŜdowiekudorosłego.
U dzieci najmłodszych szczególną uwagę zwracają problemy z karmieniem,
nadmiernądraŜliwościąizaburzeniamirytmusnu.
DepartamentOchronyZdrowiaiPrzeciwdziałaniaUzaleŜnieniom
OddziałPrzeciwdziałaniaUzaleŜnieniom
3
gromadzenieminformacji;
·
Zaburzeniawtórne:
·
·
 MonitorWielkopolskiMarzec2007
W wieku przedszkolnym akcentuje się nadmierną aktywność, rozkojarzenie i
kapryśnośćdziecizFAS.OkrestenprzynositakŜeujawnieniesięzaburzeńw
zakresiekoordynacjiruchowej.WedługrelacjirodzicówiopiekunówdziecizFAS
są nadmiernie draŜliwe, "w pełnej gotowości", są "Ŝywym srebrem", wymagają
dozoruprzezcałądobę.RodziceakcentująrównieŜfakt,iŜdzieciniesąwstanie
pojąćzwiązkówprzyczynowoskutkowych,mająproblemyzpamięciąilogicznym
myśleniem.
RodzicedziecizFASwwiekuszkolnympostrzegająswojedziecijako:
·
nerwowe,nieprzewidywalneizłośliwe;
·
łatwosięmęcząceizdenerwowanebrakiemsnu;
·
niepotrafiąceskoncentrowaćsięnazadaniu;
·
labilneemocjonalnie;
·
nadmierniepodatnenawpływrówieśników;
·
wyobcowaneisamotne;
·
skoncentrowanenasobie,zachowującesię"jakgdybyświatkręciłsięwokół
nich";
·
wymagająceispodziewającesięnatychmiastowejgratyfikacji.
Kolejne szkolne lata przynoszą dzieciom z FAS kolejne przeszkody w rozwoju
postępów w nauce. Wówczas mocniej daje o sobie znać słaba umiejętność
komunikowania,impulsywnośćitrudnościwkontaktachspołecznych.DziecizFAS
bardzoczęstoniesąwstanieprzewidziećkonsekwencjiswojegozachowania.
Wynikiprzeprowadzonychbadańwskazują,Ŝenajczęstszymproblememudzieci
z FAS w wieku szkolnym są zaburzenia koncentracji uwagi i problemy z
nawiązywaniemkontaktówmiędzyludzkich.
Okres dojrzewania odznacza się słabą zdolnością właściwej oceny sytuacji,
problemami z myśleniem abstrakcyjnym oraz bardzo niską umiejętnością
samodzielnegorozwiązywaniaproblemówipodejmowaniadecyzji.
Wiele dzieci z AlkoholowymZespołem Płodowym nie kończy szkoły. Ich proces
integracjizespołeczeństwemzostajemocnoosłabiony.
W Ŝyciu dorosłym osoby te odczuwają istotne trudności ze znalezieniem i
utrzymaniem pracy. Często są funkcjonalnymi analfabetami. Przejawiają słabe
umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie. Ich codziennymi problemami są
trudnościznawiązywaniemiutrzymywaniemzwiązkówinterpersonalnych.
DepartamentOchronyZdrowiaiPrzeciwdziałaniaUzaleŜnieniom
OddziałPrzeciwdziałaniaUzaleŜnieniom
4
 MonitorWielkopolskiMarzec2007
Zdiagnozowanie Alkoholowego Zespołu Płodowego u konkretnego dziecka jest
zadaniembardzotrudnymadiagnozyFASnajtrudniejjestdokonaćunoworodka
iuosobydorosłej.WieleztypowychdlaFASobjawówpodlegazmianiewrazz
dorastaniemdziecka.Mogązdarzyćsiępomyłkidiagnostyczne,wsytuacjigdynie
stwierdzi się występowania wszystkich zaburzeń określających FAS. Wiek
pacjenta, rasa czy cechy rodzinne stanowią grupy przyczyn, które utrudniają
określenieFAS.
Bardzo często specjaliści rezygnują z rozpoznania Alkoholowego Zespołu
Płodowego obawiając się stygmatyzacji dziecka, a zwłaszcza matki piętnem
alkoholizmu.
JakpostępowaćzdziećmizzespołemFAS:
Wiedzanatematspecyficznych,wyjątkowychpotrzebimoŜliwościdziecizFAS
oraz zapoznanie się z konkretnymi technikami pracy pozwoliłoby realne ocenić
moŜliwościdziecinapłaszczyźnieszkołyiŜyciaspołecznego.
Kluczem do przynoszącej efekty pracy z dziećmi z FAS lub FAE jest
konsekwencja,róŜnorodność,zwięzłośćiwytrwałość.Rodzicemusząpamiętaćo
wytrwałym,ciągłympowtarzaniudzieciomswoichkomunikatów.
Istotnymelementempracyzdziećmijestzapewnieniestałościikonsekwencjiw
otoczeniu. Konsekwencja powinna charakteryzować zarówno zachowania, jak i
wypowiedziludziznajbliŜszegootoczeniadziecka.
Rodzice powinni pomoc dziecku odkryć własne skuteczne techniki nauki i
wykorzystywaniazdobytychinformacji.
OpiekunomdziecizFASproponujesiętakŜezaplanowanienaukidzieckawtakich
warunkach, które będą ograniczały nadmierną stymulację umysłową i fizyczną
dziecka. Restrukturyzacja otoczenia przejawia się między innymi w ścisłym
określeniumiejscadozabawyidopracy.Działaniaterapeutycznezmniejszające
nadwraŜliwośćsensoryczną(obniŜającenadwraŜliwośćnadotyk,dźwiękiświatło)
powinny zostać wprowadzone do kontaktu z dzieckiem najwcześniej jak to
moŜliwe.
WaŜne jest aby rodzice byli gotowi do wprowadzenia zmian, które zapewnią
dziecku pełen sukcesów rozwój, stworzą aprobującą dziecko atmosferę oraz
będą w ten sposób prowadzić pracę z dzieckiem by w pełni wykorzystać jego
moŜliwości.
DepartamentOchronyZdrowiaiPrzeciwdziałaniaUzaleŜnieniom
OddziałPrzeciwdziałaniaUzaleŜnieniom
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]