Alfóldy Geza - Historia ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wydawnictwu
FRANZ STEINER VERI~AG ze Stuttgartu
dziękujemy za nieodpłatne udostępnienie nam
prawa do wydania niniejszej książki.
Wydawnictwo Poznańskie
HISTORIA SPOŁECZNA
STAROŻYTNEGO RZYMU
GEZA ALFÓLDY
HISTORIA SPOŁECZNA
STAROŻYTNEGO RZYMU
Przekład
ANNA GIERLIŃSKA
Do druku podał
LESZEK MROZEWICZ
Wydawnictwo Poznańskie am
Tytuł oryginału:
Geza Alftildy, Rómische Sozialgeschichte. .
3., Voellig ueberarbeitete Auflage.
Franz Steiner Verlag GmbH, Wiesbaden 1984
(Wissenschaftliche Paperbacks 8. Sozial- und Wirtschaftsgeschichte.
Herausgegeben von Hans Pohl).
Franz Steiner Veriag GmbH, Wiesbaden 1984
Copyright for the Polish translation by Wydawnictwo Poznańskie sp. z o.o.,
Poznań 1998
Projekt okładki:
Jacek Pietrzyński
Redaktor techniczny:
Jacek Grześkowiak
Redakcja naukowa wydania polskiego:
Leszek Mrozewicz
Przy cytowaniu dzieł autorów antycznych wykorzystano istniejące w literaturze
polskiej przekłady. Fragmenty kilku tekstów, specjalnie dla potrzeb niniejszej
książki, z języków greckiego i łacińskiego przełożył:
Witold Maciejewski
Plany miasta Rzymu i mapy wykonał:
Ludwik Fijał
Indeks, korekta:
Waldemar Dejnega
Spis treści
Słowo wstępne (Leszek Mrozewicz) l9
Przedmowa do wydania polskiego / 11
Przedmowa do trzeciego wydania niemieckiego / 13
Przedmowa do pierwszego wydania niemieckiego / 15
1. Społeczeństwo wczesnego Rzymu / 19
Podstawy i początki wczesnorzymskiego porządku społecznego / 19
Struktura archaicznego społeczeństwa Rzymu /23
Walka stanów w okresie wczesnorzymskim /32
2. Społeczeństwo rzymskie od początku ekspansji
do drugiej wojny punickiej /42
Rozpad archaicznej struktury społecznej: ugoda stanów i ekspansja /42
Ustrój społeczny Rzymu w III wieku p.n.e. /53
3. Zmiany strukturalne w II wieku p.n.e. /68
Przesłanki i charakterystyka ogólna /68
Warstwy wyższe /71
Warstwy niższe, Italikowie, ludność prowincji /80
Ku kryzysowi /90
4. Kryzys republiki a społeczeństwo rzymskie /98
Konflikty społeczne w Rzymie u schyłku republiki /98
Powstania niewolników, mieszkańców prowicji oraz Italików / 100
Główne konflikty okresu późnorepublikańskiego
i ich uwarunkowania społeczne / 108
Skutki kryzysu a społeczeństwo rzymskie / 122
8
5. Ustrój społeczny Rzymu w okresie pryncypatu / 133
Stare i nowe przesłanki / 133
Warstwy społeczne / 146
Stan senatorski / 158
Inne stany i warstwy wyższe / 166
Niższe warstwy ludności miejskiej / 179
Niższe warstwy ludności wiejskiej / 190
Struktura stanowo-warstwowa i jej skutki / 195
6. Kryzys Imperium Rzymskiego a przemiany struktury społecznej /209
Kryzys Imperium Romanum a społeczeństwo rzymskie /209
Przemiany w warstwach wyższych /216
Proces przemian społecznych w łonie warstw niższych /228
Zmiany strukturalne / 232
7. Społeczeństwo późnego Rzymu /243
Przesłanki i charakterystyka ogólna /243
Warstwy wyższe /251
Warstwy niższe /262
Społeczeństwo późnorzymskie a rozpad Impeńum Romanum /271
Uwagi uzupełniające /284
Przypisy /289
Wykaz ważniejszych prac prof. Gezy Alftildyego /323
Indeks osób /325
Słowo wstępne
Historia społeczna starożytnego Rzymu Gezy Alfóldyego, prze-
łożona na większość języków zachodnioeuropejskich, w tym na tak
dla nas egzotyczne, jak portugalski i nowogrecki, zrobiła karierę świa-
tową. W RFN ukazała się trzykrotnie, co już jest ewenementem.
Powszechnie czytana, tak przez naukowców, jak i niefachow-
ców, wywiera zasadniczy wpływ na kształtowanie się naszego wi-
zerunku społeczeństwa rzymskiego - od jego początków (VIII - VI w.
p.n.e.) po upadek (V w. n.e.). Jej oddziaływanie w tym względzie
porównać możemy, bez cienia przesady, z rezonansem, jaki swego
czasu stał się udziałem głośnej Historii rzymskiej (Rómische Ge-
schichte) Teodora Mommsena.
Dlatego też ukazanie się tej pracy w języku polskim (a jest to
pierwsza jej edycja w krajach Europy Środkowowschodniej!)
przywitać należy z najwyższym uznaniem. Szczególnie, że auto-
rem jej jest wybitny specjalista, uczony cieszący się olbrzymim
autorytetem na całym świecie, wyznaczający - jeśli idzie o Rzym
cesarski - główne kierunki badań i ich metodę, skupiający wo-
kół siebie liczne grono uczonych, rzesze studentów. Do Heidel-
bergu w Niemczech, gdzie mieszka i pracuje, przyjeżdżają ucze-
ni z całego świata, aby go obserwować, z nim współpracować
i korzystać z jego osobowości.
Geza Alfóldy jest z pochodzenia Węgrem. Urodził się w roku
1935 w Budapeszcie, gdzie spędził młodość i odbył studia na tam-
tejszym Uniwersytecie. Studiował archeologię, filologię klasyczną
i prahistorię. Tu się doktoryzował i habilitował. W roku 1965 opu-
ścił Węgry i osiedlił się - ze statusem uciekiniera politycznego -
w Republice Federalnej Niemiec.
10
W Niemczech Zachodnich Geza Alfóldy zrobił błyskotliwą karierę.
Zatrudniony początkowo w Rheinisches Landesmuseum w Bonn,
już w 1965 roku rozpoczął wykłady na Uniwersytecie Bońskim.
W 1970 roku objął stanowisko profesora zwyczajnego (ordinańus)
na Uniwersytecie w Bochum, a w 1975 na Uniwersytecie w Heidel-
bergu: najstarszej i cieszącej się sławą jednej z najlepszych uczelni
niemieckich. W międzyczasie ( 1973/ 1974) jako temporary member
przebywał w Institute for Advanced Study w Princeton (USA), co
w świecie nauki uważane jest za szczególne wyróżnienie.
W 1986 roku G. Alfóldy otrzymał bardzo cenioną, prestiżową
nagrodę Niemieckiego Towarzystwa Badań (Deutsche Forschungs-
gemeinschaft), im. Gottfrieda Leibniza, przyznawaną najwybitniej-
szym uczonym za szczególne osiągnięcia. Jest członkiem wielu
międzynarodowych towarzystw naukowych i akademii nauk, dok-
torem honoris causa Uniwersytetów w Barcelonie ( 1988), Peczu
( 1992), Budapeszcie ( 1992) i w Lyonie ( 1997). Jest zagranicznym
członkiem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie (od 1996).
Napisał kilkanaście monografii i niezliczoną ilość rozpraw, ar-
tykułów, not dyskusyjnych i recenzji. Każda z jego książek stawa-
ła się wydarzeniem naukowym, wywoływała żarliwe dyskusje. Jest
niekwestionowanym autorytetem na polu epigrafiki i prozopografii
rzymskiej, jednym z gorących zwolenników traktowania onoma-
styki jako źródła historycznego, z jednoczesnym wykorzystywa-
niem tych dziedzin wiedzy do strukturalnego badania dziejów -
przez pryzmat "historii społecznej", tj. przemian dokonujących się
w poszczególnych grupach społeczeństwa rzymskiego, zarówno je-
go elit, jak i "dołów", mobilności społecznej, awansu społecznego
i politycznego, społecznej i politycznej roli określonych grup zawo-
dowych etc. Jest przeciwnikiem marksistowskich koncepcji poj-
mowania dziejów i społeczeństwa.
Historia społeczna starożytnego Rzymu, napisana z niezwykłą
pasją, prezentuje w przystępnej formie naukowe poglądy G. Alfól-
dyego. Na gruncie polskim wypełnia ona wyraźną lukę w piś-
miennictwie dotyczącym starożytnego Rzymu*. Oznacza zarazem
kontakt polskiego czytelnika - a książka adresowana jest do sze-
rokiego odbiorcy - z nauką światową na jej najwyższym poziomie.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]