Alergie na alergeny wziewne

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
¢
Alergie na alergeny wziewne
69
4
Alergie
na alergeny wziewne
DO ZAPAMIĘTANIA
Podstawowym alergenem wziewnym u psa jest roztocze z gatunku
Dermato-
phagoides farinae
.
W alergologii weterynaryjnej najczęstszą przyczyną alergii są pyłki traw. Alergia
•
•
na pyłki traw może nie mieć charakteru sezonowego.
Podstawowym objawem alergii na alergeny wziewne jest atopowe zapalenie
•
skóry.
Rozpoznanie atopowego zapalenia skóry u psów oparte jest na kryteriach kli-
nicznych i epidemiologicznych, niezależnie od wyników testów alergicznych.
U psów z alergią na alergeny wziewne objawy ze strony układu oddechowego
•
występują rzadko.
A
l e r g e n y
w z i e w n e
Alergeny wziewne lub pneumoalergeny sÄ… alergenami obecnymi w powietrzu.
Z punktu widzenia klinicznego, do najważniejszych alergenów należą roztocza kurzu
domowego i pyłki. U psów, tak jak u ludzi, mogą być one przyczyną chorób dróg od-
dechowych, ale podstawowym wyrazem klinicznym, opisywanym jako pierwszy, jest
atopowe zapalenie skóry.
K
u r z
i
r o z t o c z A
Kurz domowy
Kurz domowy sam w sobie nie jest alergenem, lecz złożoną mieszaniną substancji
uczulających. Wśród nich najsilniej uczulają roztocza należące do rodziny
Pyroglyphi-
dae
(
Dermatophagoides
sp.) oraz złuszczony naskórek zwierzęcy. Do innych składni-
ków należą pleśnie, szczątki owadów, pyłki, szczątki roślinne i cząstki mineralne. Tego
typu wyciągi nieprzetworzone nie są już obecnie stosowane.
Cykl biologiczny roztoczy domowych
Przez roztocza domowe rozumiane sÄ… roztocza kurzu domowego i roztocza magazy-
nowe (
forage mites
).
•
70
¢
Alergie na alergeny wziewne
Wszystkie te roztocza odżywiają się składnikami bogatymi w białka (złuszczony na-
skórek, pleśnie w przypadku
Dermatophagoides
sp., natomiast zboża, sery, suszone
owoce, odpady gospodarskie w przypadku roztoczy magazynowych).
Roztocza należące do rodziny
Pyroglyphidae
–
Dermatophagoides
sp. (ryc. 4.1), wielko-
ści ok. 300 μm, żyją tam, gdzie mają dostęp do dużych ilości szczątków keratynowych,
złuszczonego naskórka, sierści, pazurów, piór, tzn. w materacach, fotelach, poduszkach
itd. Do wykarmienia wielu tysięcy roztoczy przez 3 miesiące wystarczy 250 mg wy-
mienionych składników, a ilość ta jest równa dwukrotnej ilości złuszczonego naskórka
zrzucanego codziennie przez człowieka. Roztocza rozwijają się najlepiej w temperatu-
rze od 20 do 30°C, przy wilgotności powietrza wynoszącej 80%. Są one zatem bardziej
rozpowszechnione w miejscach ciepłych i wilgotnych. Występują w nich w bardzo du-
żym zagęszczeniu (kilkadziesiąt tysięcy na m
2
dywanu).
Roztocze z gatunku
Dermatophagoides farinae
jest najważniejszym alergenem wziew-
nym u psa, stąd też można sobie wyobrazić, że występuje on obicie w środowisku
życia psów. Zależność tę starali się wykazać naukowcy w jednym z przeprowadzanych
badań, w którym zestawiono czas przebywania psa w danym środowisku ze stężeniem
występujących w nim alergenów roztocza
Dermatophagoides farinae.
Jednak
inne ba-
dania nie podążają tą drogą i wykazywane w nich zagęszczenie roztoczy z gatunku
D. farinae
jest przeważnie w niewielkim stopniu niższe w Europie i Stanach Zjednoczo-
nych niż
D. pteronyssinus
.
W naszej streie klimatycznej roztocze z gatunku
Euroglyphus maynei
jest często zwią-
zane z rodzajem
Dermatophagoides
. Jego istotność dla medycyny weterynaryjnej nie
Ryc. 4.1
Dermatophagoides farinae
(obraz z elektronicznego mikroskopu skaningowe-
go, M. Lux, Institut Pasteur).
¢
Alergie na alergeny wziewne
71
jest do końca pewna, ale uczulenia u psów wywołane jego obecnością występują dużo
częściej niż w przypadku alergii na
Dermatophagoides pteronyssinus
.
W streie tropikalnej istotnÄ… rolÄ™ u ludzi odgrywajÄ… roztocza kurzu domowego z ga-
tunków
Blomia tropicalis
,
Dermatophagoides microceras
i
D. siboney
. Ich znaczenie dla
psów znane jest jedynie w przypadku
Blomia tropicalis
, występującego na wyspie Reu-
nion (O. Cozette, przekaz bezpośredni).
Alergeny zwiÄ…zane z
Dermatophagoides
sp.
U człowieka
W medycynie człowieka uważa się, że najsilniejsze alergeny wytwarzane przez
Der-
matophagoides
są zawarte w błonie otaczającej ich odchody. Najważniejsze alergeny
ludzkie są zaklasyikowane do czterech grup. Podstawowymi są te należące do grupy I,
Der f I i Der p I i II, Der f II i Der p II (tab. 4.I). Alergeny należące do grupy I o masie
cząsteczkowej około 25 kD są wrażliwe na ciepło i są wydalane wraz z odchodami
roztoczy. Mają one bardzo wysokie podobieństwo strukturalne (85% spójność anty-
genowa). Antygeny należące do grupy II, o mniejszej masie cząsteczkowej (14 kD),
termostabilne, są antygenami związanymi z elementami budowy ciała.
Tabela 4.I
Najważniejsze alergeny wziewne zidentyikowane u psa i człowieka
Alergeny
Najważniejsze alergeny
dla człowieka
Najważniejsze alergeny
dla psa
Dermatophagoides farinae
Der f 1, Der f 2
Der f 15, Der f 2, Der f 18
Dermatophagoides pteronys-
sinus
Der p 1, Der p 2
–
Kot
Fed d 1
–
Ambrozja
Amb 1
–
Cryptomeria japonica
Cry j 1
Cry j 1
U psa
U psów paradoksalnie istnieje rozdźwięk między wynikami testów skórnych na kurz
domowy i testów na roztocza, a także między wynikami testów na uczulenie na dwa
gatunki roztoczy –
Dermatophagoides farinae
i
Dermatophagoides pteronyssinus
.
U psów, w przypadku wyciągów pochodzących z różnych źródeł, przy tym samym
stężeniu, stwierdza się 60–90% dodatnich wyników testów alergicznych w kierunku
Dermatophagoides farinae
i tylko 2–20% na
Dermatophagoides pteronyssinus.
Jest więc
prawdopodobne, iż stwierdzana u ludzi bardzo silna reaktywność krzyżowa na te dwa
gatunki roztoczy nie występuje u psa. Stąd też obserwuje się często u psów uczulenia
tylko na
Dermatophagoides farinae,
przy
jednoczesnym braku reakcji na inne gatunki
roztoczy kurzu domowego. W wyniku przeprowadzenia wielu prób wykazano, że psy
72
¢
Alergie na alergeny wziewne
nie rozpoznajÄ… istotnego dla ludzi antygenu Der f I, wytwarzanego przez
Dermatopha-
goides farinae.
Do najważniejszych alergenów u psów należą te o największej masie cząsteczkowej.
Der f 15 jest chitynazyną prawie całkowicie zglikolizowaną, o masie cząsteczkowej wy-
noszącej 98 kD. Chitynaza występuje w przewodzie pokarmowym roztoczy, ale nie
jest wydalana wraz z odchodami. Jest więc to prawdopodobnie enzym trawienny. Der
f 15 jest rozpoznawany przez 90% psów z alergią na
Dermatophagoides farinae.
Der f 18 jest ważnym alergenem o dużej masie cząsteczkowej (60 kD), częściowo zgli-
kolizowanym, rozpoznawanym przez 57–77% psów z alergią na
Dermatophagoides
farinae.
Der f 2, ważny alergen człowieka, o niskiej masie cząsteczkowej, mógłby być również
istotnym czynnikiem alergizujÄ…cym dla psa. Jednak dane dotyczÄ…ce tego alergenu sÄ…
sprzeczne, częstotliwość zachodzenia reakcji między alergenem a osoczem pochodzą-
cym od psów chorujących na atopowe zapalenie skóry, wywołane przez
Dermatopha-
goides farinae
,
wynosi
w zależności od badań 10–44%.
Najważniejsze alergeny dla psów, związane z roztoczem
Dermatophagoides pteronyssi-
nus
, są białkami o dużej masie cząsteczkowej (98 i 109 kD).
Roztocza magazynowe
Inne gatunki roztoczy należące do grupy roztoczy magazynowych również są odpo-
wiedzialne za powstawanie objawów w alergologii:
Acarus siro
,
Glyciphagus destructor,
Tyrophagus putrescentiae
(ryc. 4.2). W środowiskach bardzo wilgotnych (> 80%), ple-
śnie i
Tyrophagus
stanowią podstawowy składnik alergizujący kurzu.
Roztocza te odżywiają się szczątkami roślinnymi i mogą również powodować uczule-
nia, mimo że ich rola w wywoływaniu alergii jest podawana w wątpliwość.
Ryc. 4.2
Tyrophagus
sp. (obraz z elektronicznego mikroskopu skaningowego, M. Lux,
Institut Pasteur).
¢
Alergie na alergeny wziewne
73
Roztocza te mogą być obecne w kurzu domowym, a także w żywności (sucha żyw-
ność produkowana przemysłowo) i mogą rozmnażać się w ich wnętrzu przy zaistnie-
niu odpowiednich warunków (ciepło, nadmierna wilgotność). Mogą być przyczyną
wystąpienia objawów alergii w wyniku ich przedostania się do dróg oddechowych,
połknięcia lub alergii kontaktowej. Ich znaczenie w alergologii psów jest nadal mocno
kwestionowane.
W dwóch badaniach europejskich opisano dane dotyczące następującej częstości wy-
stępowania dodatnich wyników testów u psów z atopowym zapaleniem skóry:
Acarus
siro
35–66%,
Glyciphagus domesticus
25%,
Tyrophagus putrescentiae
33%,
Lepidogly-
phus
23%.
Swoistość tych reakcji nie jest znana, u zwierząt zdrowych obserwuje się występowa-
nie wielu reakcji w przebiegu testów śródskórnych oraz silne reakcje krzyżowe z
Der-
matophagoides
sp. U człowieka w wyniku przeprowadzenia doświadczalnych testów
hamowania RAST wykazano alergenność krzyżową między roztoczami magazynowy-
mi i roztoczami kurzu domowego. Pojedyncze przypadki uczulenia na roztocza maga-
zynowe u psa zdarzajÄ… siÄ™ wyjÄ…tkowo rzadko.
Najważniejsze alergeny dla psów, związane z roztoczami z gatunków
Acarus
i
Ty ropha-
gus
, są białkami o dużej masie cząsteczkowej (> 80 kD).
Dotyczy to takich elementów, jak złuszczony nabłonek, ślina oraz ewentualnie sierść
i pióra. Najsilniej alergizujące dla psa są wytwory skórne człowieka i kota. Jednak zwią-
zek między wynikami testów śródskórnych i ilością swoistych IgE a występowaniem
klinicznych objawów alergii na złuszczony naskórek jest niewielki.
Złuszczony naskórek ludzki
Uważany jest on przez niektórych autorów za jeden z głównych alergenów wziew-
nych w alergologii psów. Niestety, wyciągi tworzone na bazie złuszczonego naskórka
ludzkiego charakteryzują się zróżnicowaną jakością, stąd częstość występowania do-
datnich wyników testów jest zmienna – zależy od partii produkcyjnej, co jest prawdo-
podobnie spowodowane silnym skażeniem przez roztocza. Ponadto immunoterapia
z zastosowaniem samego wyciągu ze złuszczonego naskórka ludzkiego, w przeciwień-
stwie do wyciągów z roztoczy lub pyłków, nie przyniosła dowodów świadczących o je-
go skuteczności. Dlatego na razie nie jest możliwe uzyskanie danych na temat często-
ści występowania uczuleń na ten alergen u pacjentów weterynaryjnych. Wyciąg ten
nie jest już dostępny na rynku.
Złuszczony naskórek koci
Jest to jeden z najsilniejszych alergenów dla człowieka. Udało się wyizolować ważną
frakcję o nazwie Fel d I, a dzięki standaryzacji wyciągu możliwa była istotna poprawa
jakości badań diagnostycznych, przeprowadzanych w kierunku rozpoznania alergii
na ten typ naskórka. Sens wykonywania testów skórnych z udziałem tego alergenu
w
y t w o r y
s K ó r y
[ Pobierz całość w formacie PDF ]