Alergiczny nieżyt nosa i jego ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Artykuły Alergiczny nieżyt nosa i jego wpływ na astmę Cz. 4. Patome...
Poczta MP
Mój koszyk
Medycyna Praktyczna portal dla lekarzy
Kurier Artykuły Katalog Szkolenia Gabinet Księgarnia
19.04.2010, [
zaloguj
]
Szukaj
Artykuły:
Przegląd badań
Przeglądy Cochrane
Kryteria wyboru badań
i słownik podstawowych
pojęć
Wytyczne
Artykuły przeglądowe
Artykuły specjalne
Praktyka kliniczna
Cykle tematyczne
Nauki pokrewne
Postępy w medycynie
Artykuły wg czasopism
Artykuły wg specjalności
Strona główna
»
Artykuły
»
Wytyczne
»
Alergiczny nieżyt nosa i jego wpływ na astmę Raport ARIA
»
Alergiczny nieżyt nosa i
jego wpływ na astmę Cz. 4...
Alergiczny nieżyt nosa i jego wpływ na astmę
Cz. 4. Patomechanizmy
Data utworzenia: 02.09.2002
Ostatnia modyfikacja: 30.04.2007
Opublikowano w
WS 2002/07 Medycyna Praktyczna: Alergiczny nieżyt nosa i jego wpływ na astmę
Objawy alergii klasycznie uważa się za wynik IgEzależnej reakcji alergicznej, której towarzyszą różnie nasilone
zmiany zapalne błony śluzowej nosa.
Obecnie wiadomo jednak, że niektóre alergeny dzięki właściwościom proteolitycznym mogą bezpośrednio
aktywować komórki.
636
Wykazano, że alergeny roztoczy kurzu domowego mogą in vitro aktywować komórki
nabłonka.
637
Powodują one uwalnianie cytokin i chemokin,
638
przez co wykazują potencjalną zdolność
wyzwolenia reakcji zapalnej dróg oddechowych bez udziału IgE. Alergen Der p 1 może wpływać na połączenia
ścisłe między komórkami nabłonka
639
i w ten sposób zwiększa jego przepuszczalność
640
. Względne znaczenie
mechanizmów niezależnych od IgE w porównaniu z mechanizmami IgEzależnymi jest nieznane. Najbardziej
typową chorobą alergiczną, powodowaną przez mechanizmy IgEzależne jest nieżyt nosa wywoływany przez
pyłki. Mechanizm choroby jest związany z wpływem mediatorów uwalnianych przez komórki, które biorą udział
zarówno w zapaleniu typu alergicznego, jak i procesach nieswoistej nadreaktywności.
641
Podobne objawy mogą
być wywołane przez donosową próbę prowokacyjną z alergenami pyłków,
642
ale reakcja w trakcie próby różni się
od naturalnego przebiegu choroby, ponieważ jest jednorazowa i nie odzwierciedla powtarzających się bodźców,
które działają w czasie okresu pylenia. Działające w przebiegu przewlekłego alergicznego nieżytu nosa bodźce
alergiczne podtrzymują toczący się proces zapalny, powodujący objawy choroby.
Histamina została odkryta na początku XX wieku i szybko stała się znana jako mediator reakcji alergicznych i
anafilaktycznych. Pod koniec lat 30. zauważono, że w patogenezie reakcji alergicznej biorą także udział inne
mediatory, na przykład SRSA (wolno działająca substancja anafilaksji slow reacting substance of anaphylaxis).
Mechanizm reakcji alergicznej jest dziś lepiej poznany, i chociaż histamina (uwalniana przez mastocyty i bazofile)
jest wciąż uważana za jeden z najważniejszych mediatorów, to wiadomo że w reakcji alergicznej udział bierze
także wiele innych mediatorów, wytwarzanych przez różne komórki. Objawy kliniczne i nieswoista
nadreaktywność w przebiegu alergicznego nieżytu nosa są wynikiem złożonych interakcji między takimi
mediatorami, jak cytokiny, chemokiny, neuropeptydy, i cząsteczkami przylegania oraz komórkami.
Dla alergicznego nieżytu nosa charakterystyczne są nacieki zapalne złożone z różnych komórek; ta odpowiedź
komórkowa obejmuje między innymi:
Publikacje MP
•
Medycyna Praktyczna
•
MP Pediatria
•
MP Chirurgia
•
MP Ginekologia i Poł.
•
MP Psychiatria
•
MP Onkologia
•
MP Neurologia
•
PAMW
•
Lekarz Wojskowy
•
Książki
•
Napisz do redaktora
Etyka lekarska
•
Sympozjum etyczne
Czy lekarz może tworzyć i
niszczyć ludzkie embriony?
•
Dokumenty
•
Artykuły
•
Materiały wideo
•
Forum
chemotaksję, wybiórczą aktywację i przechodzenie komórek przez śródbłonek naczyń;
zgromadzenie komórek w różnych przedziałach błony śluzowej nosa;
aktywację i różnicowanie różnych typów komórek;
wydłużenie czasu ich życia;
uwalnianie mediatorów przez pobudzone komórki;
regulację miejscowej i ogólnoustrojowej syntezy IgE;
przesyłanie sygnałów między układem immunologicznym i szpikiem kostnym.
Serwisy specjalistyczne
•
Kardiologia
•
Nadciśnienie tętnicze
•
Pediatria
•
Pneumonologia
Opisane reakcje mają miejsce tylko u chorych, u których wcześniej doszło do uczulenia na alergen, czyli syntezy
swoistych dla alergenu przeciwciał IgE, które następnie zostały związane na powierzchni mastocytów i innych
komórek. Nie zachodzą one u osób zdrowych, których błona śluzowa nosa nie reaguje na alergeny.
Poznanie mechanizmów choroby stanowi podstawę racjonalnego leczenia, opartego na zrozumieniu całości
procesu zapalnego, a nie wyłącznie na leczeniu objawów.
Katalog
41. Prawidłowa błona śluzowa nosa
•
Indeks leków
•
Kalendarz zjazdów
•
Medline
411. Anatomia i fizjologia nosa
Giełdy
Kształt nosa zewnętrznego jest w dużej mierze określony przez będące przedłużeniem kostnej części szkieletu
nosa chrząstki, otoczone mięśniami twarzy i skórą, natomiast nos wewnętrzny składa się głównie ze szkieletu
kostnego pokrytego błoną śluzową. Przegroda nosowa, zbudowana z pokrytych błoną śluzową elementów
1 z 31
20100419 19:53
 Artykuły Alergiczny nieżyt nosa i jego wpływ na astmę Cz. 4. Patome...
•
Praca
•
Antykwariat
•
Sprzęt medyczny
kostnych i chrzęstnych, dzieli jamę nosa na dwie części. Tylko kilka pierwszych milimetrów pokryte jest skórą.
Stały, powolny wzrost przegrody nosowej, który trwa do 30. roku życia, może wyjaśniać często występujące u
dorosłych skrzywienie, ograniczające drożność nosa.
Z czynnościowego punktu widzenia nos można podzielić na:
przedsionek, pokryty nabłonkiem wielowarstwowym płaskim;
rejon cieśni, który jest odpowiedzialny za około 50% całkowitego oporu dla powietrza przepływającego przez
drogi oddechowe;
jamę nosową, w której zlokalizowane są małżowiny nosowe dolne, środkowe i górne, pokrytą urzęsionym,
walcowatym nabłonkiem wielorzędowym; małżowiny nosowe zwiększają powierzchnię błony śluzowej jamy
nosowej do 150200 cm
2
, dzięki czemu ułatwiają nawilżanie, dostosowywanie temperatury i oczyszczanie
wdychanego powietrza.
Zależnie od szybkości wdechu i budowy anatomicznej, przepływ powietrza przez nos może być laminarny lub
turbulentny. Przepływ powietrza oraz różnicę ciśnień pomiędzy nozdrzami i nosową częścią gardła można
zmierzyć za pomocą rynomanometrii aktywnej.
643
Błona śluzowa okolicy węchowej jest zlokalizowana powyżej małżowiny nosowej środkowej, a poniżej blaszki
sitowej. Zawiera węchowe komórki receptorowe, może także odbierać bodźce smakowe. Znacznego stopnia
upośledzenie drożności nosa na skutek zaburzeń anatomicznych, przekrwienia lub obecności polipów może
spowodować upośledzenie węchu. W obrębie nosa kręgowców opisano także inny układ chemosensoryczny,
narząd lemieszowonosowy, który wykrywa sygnały odgrywające rolę w zachowaniach terytorialnych i
seksualnych; być może narząd ten funkcjonuje także w nosie człowieka.
Na bocznych ścianach jamy nosowej zlokalizowane są ujścia zatok szczękowych, czołowych i sitowia przedniego
oraz spływ przewodu nosowołzowego; ujścia zatok klinowych znajdują się na ścianie górnej. W środkowym
przewodzie nosowym, poniżej i bocznie od małżowiny nosowej środkowej znajduje się kompleks ujściowo
przewodowy, do którego uchodzą przednie komórki sitowe, zatoka szczękowa i czołowa. Jakiekolwiek
upośledzenie drożności tej okolicy (spowodowane przez nieprawidłowości anatomiczne lub obrzęk błony śluzowej
i tworzenie tkanki bliznowatej) może spowodować znaczne upośledzenie drenażu i wentylacji zatok oraz
przyczynić się do rozwoju procesu chorobowego.
Błona śluzowa nosa składa się z 3 warstw (rys. 2):
nabłonka migawkowego,
błony podstawnej,
warstwy podśluzowej (lamina propria).
Rys. 2. Błona śluzowa nosa
W obrębie nabłonka wyróżnia się trzy rodzaje komórek:
komórki podstawne,
komórki kubkowe,
urzęsione lub nieurzęsione komórki walcowate, które są związane z błoną podstawną oraz z sąsiednimi
komórkami i tworzą barierę nabłonkową.
Warstwa podśluzowa zawiera różne komórki, surowicze i surowiczośluzowe gruczoły nosowe, włókna nerwowe i
złożony system naczyń krwionośnych.
Nabłonek nosa jest pokryty cienką warstwą śluzu, która składa się z warstwy zolu o małej lepkości i warstwy
lepkiego żelu. Dzięki ruchom rzęsek śluz jest nieustannie przesuwany w kierunku nosowej części gardła.
Wydzielina nosa pochodzi z wielu źródeł: gruczołów podśluzówkowych, komórek kubkowych, łez i przesięku z
naczyń krwionośnych. Zawiera albuminę, immunoglobuliny, enzymy proteolityczne i lizozym, mediatory i komórki,
dzięki czemu stanowi nieswoistą ochronę przeciwko zakażeniom. Transport śluzoworzęskowy jest zależny od
właściwej konsystencji śluzu i efektywnego ruchu rzęsek, które poruszając się około 1000 razy na minutę,
usuwają z jamy nosa śluz wraz z przyklejonymi zanieczyszczeniami z prędkością 325 mm/min. Wykazano, że
zakażenia wirusowe i bakteryjne znacznie upośledzają lub całkowicie zatrzymują transport śluzoworzęskowy.
644
2 z 31
20100419 19:53
Artykuły Alergiczny nieżyt nosa i jego wpływ na astmę Cz. 4. Patome...
W trakcie wdychania powietrza z cząsteczkami alergenu przez nos większość cząstek średnicy >5 um jest
zatrzymywana na powierzchni błony śluzowej i następnie w czasie 1530 minut transportowana do gardła. W
trakcie transportu, z powodu swoich dużych rozmiarów, cząsteczki nie przenikają do błony śluzowej.
Rozpuszczalne w wodzie substancje o właściwościach antygenowych mogą jednak zostać z nich wymyte i szybko
wchłonięte przez błonę śluzową.
412. Układ drobnych naczyń krwionośnych błony śluzowej nosa
Naczynia krwionośne błony śluzowej nosa to
645
(rys. 3):
Gęsta, podnabłonkowa sieć naczyń włosowatych, z fenestracjami między komórkami śródbłonka. Naczynia te
dostarczają składników odżywczych dla komórek nabłonka i gruczołów oraz umożliwiają przesiąkanie do światła
jamy nosowej wody potrzebnej do parowania i regulacji temperatury.
Zespolenia tętniczożylne, które umożliwiają szybki przepływ krwi przez błonę śluzową. Prawdopodobnie
odgrywają one rolę w dostosowywaniu temperatury powietrza przepływającego przez nos oraz w mechanizmach
przeciwprądowych, które ułatwiają obniżanie temperatury mózgu w gorącym i suchym klimacie. Relacje
anatomiczne między omawianymi układami oraz mechanizmy gwarantujące ich niezależne (pomimo wpływów
układu nerwowego oraz mediatorów) działanie nie są dokładnie poznane.
Układ naczyń objętościowych (sploty jamiste małżowin), które wypełniając się krwią, zamykają światło jamy
nosowej, a opróżnione umożliwiają swobodny przepływ powietrza. Zmiany ich objętości wpływają na zdolność
filtracji i regulacji temperatury powietrza przepływającego przez nos. Tętnice są otoczone warstwą mięśni
gładkich, która reguluje dopływ krwi do splotów jamistych (określanych także jako naczynia pojemnościowe).
Dzięki tym mechanizmom błona śluzowa nosa może szybko zmieniać swoją objętość, poprzez zmianę ilości krwi w
naczyniach w odpowiedzi na bodźce nerwowe, mechaniczne, termiczne lub chemiczne. Obfite unaczynienie jest
jedną z najważniejszych cech błony śluzowej nosa, a jego zmiany mogą prowadzić do znacznego ograniczenia
drożności narządu.
646
Zmiany objętości krwi w naczyniach regulują także światło obydwu części jamy nosowej. W
prawidłowych warunkach u większości osób wywołuje to okresowe zmiany drożności nosa, spowodowane
zmianami objętości błony śluzowej, które określa się jako cykl nosowy.
647,648
Rys. 3. Unaczynienie błony śluzowej nosa
413. Gruczoły śluzowe
Wydzielina z nosa jest materiałem niejednorodnym. Gromadzący się w świetle nosa płyn może być wydzielany
przez błonę śluzową nosa, może też pochodzić z worków spojówkowych lub zatok przynosowych. U osób
zdrowych składa się głównie z wydzieliny małych gruczołów surowiczośluzowych.
649
Wydzielina gruczołów oraz
komórek kubkowych jest istotnym składnikiem płynu powlekającego powierzchnię błony śluzowej; ważną rolę
odgrywa również transport wody i elektrolitów przez powierzchnię nabłonka i przewody gruczołów.
4131. Komórki kubkowe i gruczoły śluzowe
Gęstość komórek kubkowych w błonie śluzowej nosa i dużych oskrzeli wynosi około 10000/mm
2
.
650
W
przewlekłym nieżycie nosa nie obserwowano zwiększenia liczby komórek kubkowych ani gruczołów
śluzowych.
651-653
Na gruczoły surowicze przedniej części nosa składa się około 200 wyłącznie surowiczych gruczołów,
zlokalizowanych w ujściu wewnętrznym przedsionka nosa. Ich udział w całkowitej ilości wytwarzanej nadmiernie
wydzieliny jest nieznany.
Drobne gruczoły surowiczośluzowe zlokalizowane są w warstwie podśluzowej błony śluzowej nosa.
650
Po
urodzeniu gęstość gruczołów błony śluzowej nosa zmniejsza się nieustannie. Zaraz po urodzeniu liczba tych
3 z 31
20100419 19:53
Artykuły Alergiczny nieżyt nosa i jego wpływ na astmę Cz. 4. Patome...
gruczołów jest największa (34 gruczoły/mm
2
) w porównaniu z 8,3/mm
2
u osoby dorosłej. Różnice te mogą
tłumaczyć częstsze objawy nieżytu nosa u niemowląt i dzieci. W różnych częściach nosa liczba gruczołów jest
podobna. Łączna liczba gruczołów w błonie śluzowej nosa wynosi około 100 000.
W zatokach przynosowych u osób zdrowych gruczołów jest niewiele (50100 w każdej z zatok), natomiast błona
śluzowa zatok objęta procesem zapalnym zawiera nowo powstałe, nieprawidłowe gruczoły o wyłącznie śluzowym
charakterze.
650
Z tego powodu wydzielina z zatok składa się ze śluzu o dużej lepkości, wytwarzanego przez
gruczoły i nabłonek błony śluzowej; nie powoduje to wycieku wodnistej wydzieliny z nosa, ale jest przyczyną
spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła.
4132. Źródła nadmiernej ilości wydzieliny z nosa
Zwiększone wydzielanie gruczołów ma duże znaczenie w nieżycie nosa. Jednak główną przyczyną wycieku
wodnistej wydzieliny z nosa jest prawdopodobnie czynność wydzielnicza.
654
U chorych z całorocznym
alergicznym nieżytem nosa obserwowano nadmierne wydzielanie śluzu przez komórki kubkowe małżowin
nosowych dolnych, spowodowane prawdopodobnie wzrostem aktywności komórek kubkowych, niezwiązanym z
ich przerostem.
655
Przesięk osocza jest objawem zapalenia; sugerowano, że przyczynia się on znacząco do wzrostu ilości płynu
znajdującego się na powierzchni błony śluzowej nosa.
656
Drożność nosa może być ograniczona nawet w warunkach prawidłowego wytwarzania wydzieliny, z powodu
zniesienia funkcji aparatu śluzoworzęskowego. Jest to istotą patomechanizmu zmian w pierwotnej dyskinezie
rzęsek
657
oraz innych procesach upośledzających czynność rzęsek.
4133. Regulacja wydzielania
Czynność gruczołów dróg oddechowych jest regulowana przez przywspółczulny układ nerwowy. Stymulacja
zakończeń nerwów czuciowych, na przykład przez zimne powietrze lub histaminę, na drodze odruchowej pobudza
receptory cholinergiczne w gruczołach. Dlatego leki parasympatykolityczne można wykorzystywać do oceny
udziału stymulacji cholinergicznej w całkowitej sekrecji wydzieliny przez błonę śluzową nosa.
414. Komórki błony śluzowej nosa
Budowa błony śluzowej nosa u osób zdrowych była przedmiotem wielu badań. Stwierdzono obecność różnych
typów komórek: komórek przypominających komórki Langerhansa (CD1
+
), mastocytów, limfocytów T CD4
+
,
limfocytów B, makrofagów i niewielkiej liczby eozynofilów.
658-662
Najważniejszą rolę w pierwszej linii obrony błony
śluzowej nosa przez zakażeniem odgrywają immunoglobuliny wydzielnicze. Limfocyty B biorące udział w tej
odpowiedzi ulegają wstępnemu pobudzeniu w układzie limfatycznym błon śluzowych (mucosaassociated
lymphoid tissue), m.in. migdałkach podniebiennych oraz migdałku gardłowym, a następnie usadawiają się w
docelowych obszarach błony śluzowej, gdzie ulegają przemianie w plazmocyty wytwarzające immunoglobuliny.
663
Na odpowiedź humoralną błony śluzowej nosa składają się produkowane miejscowo: wydzielnicza IgA (dimer,
zawierający stały fragment wydzielniczy oraz łańcuch J, ułatwiający transport cząsteczki poza nabłonek), IgG oraz
w mniejszym stopniu pentameryczna IgM, a także IgD. U chorych na alergiczny nieżyt nosa w błonie śluzowej
nosa obecne są plazmocyty.
664
415. Unerwienie nosa
Unerwienie błony śluzowej nosa zostało dokładnie opisane. W błonie śluzowej obecne są neurony cholinergiczne
oraz neurony układu NANC (nieadrenergicznego i niecholinergicznego układu nerwowego). Włókna czuciowe
typu C, dochodzące do zwoju trójdzielnego, zawierają substancję P (SP), neurokininę A i K (NK) oraz peptyd
związany z genem kalcytoniny (calcitonin generelated peptide CGRP). Substancje te zawarte są w
zakończeniach nerwowych w sąsiedztwie zwoju skrzydłowopodniebiennego, naczyń krwionośnych oraz pod
nabłonkiem i w jego obrębie. Synapsy cholinergicznych włókien przedzwojowych zwoju skrzydłowo
podniebiennego i pobudzone receptory nikotynowe w neuronach pozazwojowych zawierają również
naczynioruchowy peptyd jelitowy (vasoactive intestinal peptide VIP). W niektórych pozazwojowych
adrenergicznych neuronach układu współczulnego obecny jest także neuropeptyd Y (NPY). Neurony okolicy
zatok zawierają także pobudzający peptyd adrenergiczny (AIP).
665-674
Neuropeptydy wykazują różnorodne właściwości biologiczne:
Neuroprzekaźniki i neuropeptydy uwalniane w obrębie autonomicznego układu nerwowego biorą udział w
regulacji produkcji wydzieliny w błonie śluzowej nosa.
Stymulacja nerwów przywspółczulnych powoduje zwiększenie wydzielania przez gruczoły (hamowane przez
atropinę) oraz rozszerzenie naczyń krwionośnych. Zjawiska te są wykorzystywane w ocenie reaktywności nosa w
próbie prowokacyjnej z użyciem parasympatykomimetyku (metacholiny).
Stymulacja nerwów współczulnych powoduje skurcz naczyń krwionośnych, przez co zmniejsza opór dróg
oddechowych.
Prawdopodobnie u osób zdrowych, a także w chorobach alergicznych, peptydy uwalniane z nerwów czuciowych,
np. peptyd związany z genem kalcytoniny (CGRP), substancja P i neurokinina A uczestniczą w rozkurczu naczyń,
przesięku osocza ze światła naczyń, powodując neurogenne zmiany zapalne, oraz interakcję mastocytów z
komórkami układu nerwowego.
675,676
Reakcja błony śluzowej nosa na neuropeptydy jest przedmiotem
kontrowersji.
677
Substancja P i peptyd uwalniający gastrynę (gastrin releasing peptide GRP) mogą nasilać wydzielanie przez
gruczoły,
672,678-682
ale prowokacja donosowa wymaga podania dużej dawki egzogennych peptydów dla
wywołania reakcji.
4 z 31
20100419 19:53
Artykuły Alergiczny nieżyt nosa i jego wpływ na astmę Cz. 4. Patome...
Donosowe podanie substancji P nie zwiększa wydzielania
683
ani nie powoduje żadnych innych objawów
684
.
Donosowe podanie substancji P i neurokininy A zwiększa opór dróg oddechowych na poziomie nosa; nie
obserwowano wyraźnej zależności objawów od dawki.
685
Do spowodowania nagromadzenia eozynofilów w błonie śluzowej nosa również konieczna jest bardzo duża (w
porównaniu z ilością uwalnianą miejscowo) dawka substancji P.
686
Donosowe podanie CGRP nie powoduje zwiększenia wydzielania.
683
Przeciwnie, donosowe podanie NPY powoduje zależne od dawki zmniejszenie przepływu krwi w błonie
śluzowej nosa,
687
prawdopodobnie długotrwale obkurczając naczynia.
688
W badaniach in vivo u człowieka stwierdzono, że bombezyna pobudza sekrecję śluzowej i surowiczej
wydzieliny z nosa.
689
W odruchach przywspółczulnych biorą udział prawdopodobnie neurony cholinergiczne, jednak stwierdzono, że
naczynioruchowy peptyd jelitowy może modulować uwalnianie acetylocholiny, nasilać odpowiedź wydzielniczą
gruczołów i rozszerzać naczynia.
690
42. Komórki, mediatory, cytokiny, chemokiny i cząsteczki przylegania uczestniczące w zapaleniu
błony śluzowej nosa
421. Komórki
Pod koniec lat 80. XX wieku za pomocą metod immunohistochemicznych wykazano, że do nabłonka nosa oprócz
eozynofilów i komórek metachromatycznych migrują także komórki opłaszczone przez IgE. W okresie narażenia
na alergeny komórki te są zlokalizowane bliżej powierzchni nabłonka niż poza sezonem pylenia. Później
wykazano także, zarówno w eksperymentalnym, jak i sezonowym lub całorocznym narażeniu na alergen,
pojawienie się w obrębie błony śluzowej makrofagów i komórek podobnych do monocytów. To samo zjawisko
obserwowano w odniesieniu do komórek Langerhansa, które mają silnie wyrażone zdolności do prezentowania
antygenu usadowionym komórkom układu immunologicznego. Wykazano, że po naturalnej ekspozycji na alergen
w obrębie błony śluzowej zwiększa się liczba lub przynajmniej aktywność pobudzonych limfocytów Th.
4211. Mastocyty
Od czasu opisania w 1879 roku przez Paula Ehrlicha mastocytu zawierającego ziarnistości i stwierdzenia przez
Rileya i wsp. obecności w tej komórce preformowanego mediatora, histaminy,
691
wiedza na temat charakterystyki
biochemicznej i czynnościowej mastocytów znacznie się poszerzyła. W 1966 roku Enerback po raz pierwszy
dokonał podziału mastocytów szczurzych na podstawie budowy, rozmiaru, gęstości i wybarwienia ziarnistości.
692
Irani i wsp. podzielili później mastocyty na dwie odmienne populacje fenotypowe, MC(T) zawierające tylko
tryptazę i MC(TC) zawierające tryptazę, chymazę, katepsynę G i karboksypeptydazę.
693
Mastocyty pochodzą z hematopoetycznych komórek prekursorowych (CD34+),
694,695
które migrują do tkanek
obwodowych i tam dojrzewają
696
. Do prawidłowego rozwoju oraz przeżycia mastocytów niezbędne są interakcje
pomiędzy czynnikiem komórek macierzystych (stem cell factor SCF), będącym ligandem dla receptorowej kinazy
tyrozynowej ckit, a receptorem ckit obecnym na powierzchni mastocytów i ich prekursorów.
697
Czynnik komórek
macierzystych znajduje się na powierzchni błony cytoplazmatycznej wielu komórek podścieliska, na przykład
fibroblastów i komórek śródbłonka. Pod wpływem enzymów proteolitycznych komórki te mogą uwalniać
pozakomórkowy fragment SCF.
698
W powierzchniowej warstwie błony śluzowej u chorych na alergię stwierdzono
obecność opłaszczonych przez IgE komórek CD34+, posiadających receptor dla ckit (są to głównie komórki
prekursorowe).
699,700
Mastocyty aktywowane przez mechanizmy zależne i niezależne od IgE uwalniają:
podczas degranulacji ziarnistości: histaminę i inne zawarte w ziarnistościach białka, na przykład tryptazę;
przez aktywację fosfolipidów błonowych: metabolity kwasu arachidonowego (w tym leukotrieny cysteinylowe);
cytokiny, obecne w mastocytach jako mediatory preformowane. Uwalnianie różnych cytokin obserwowano po
pobudzeniu mastocytów poprzez receptory IgE o dużym powinowactwie (FcepsilonRI). Proces ten zachodzi
szybciej niż w przypadku limfocytów T, które nie magazynują cytokin. Mastocyty uwalniają cytokiny typowe dla
limfocytów Th2: IL4, IL5 i IL13
701-703
oraz cytokiny prozapalne, takie jak IL6, IL8, IL10 i TNFalfa.
704,705
Wykazano, że komórki te uwalniają również takie cytokiny i chemokiny jak: GMCSF, MCP1, IC8, RANTES,
MIP1alfa i chemokiny CC. Mastocyty mają także receptory CCR3 i mogą odpowiadać na MCP3, MCP4,
RANTES i eotaksyny. Dwa typy mastocytów różnią się nieznacznie ekspresją cytokin; w mastocytach MC(T)
zachodzi głównie ekspresja IL5, IL6 i IL7, podczas gdy w mastocytach MC(TC) IL4.
706,707
Uwalnianie przez
mastocyty cytokin typowych dla limfocytów Th2 może mieć duże znaczenie w regulacji odpowiedzi
immunologicznej IgEzależnej. Wykazano, że mastocyty obecne w błonie śluzowej nosa mogą pobudzać syntezę
IgE
707
(rys. 4).
5 z 31
20100419 19:53
[ Pobierz całość w formacie PDF ]