Aleksandra Dziurosz Fenomen ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina w
Warszawie
Warszawie
Wydział Edukacji Muzycznej
Specjalność: Pedagogika Baletu
Specjalność: Pedagogika Baletu
ALEKSANDRA DZIUROSZ
FENOMEN TWÓRCZOŚCI
PINY BAUSCH
Praca magisterska
napisana pod kierunkiem
mgr Joanny Sibilskiej-Siudym
Warszawa 2004
Publikacja w Internecie – NowyTaniec.PL, Kraków 2007
Kopiowanie i cytowanie – dozwolone tylko z podaniem autora. (c) Aleksandra Dziurosz.
1
Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina w
Wydział Edukacji Muzycznej
FENOMEN TWÓRCZOŚCI
PINY BAUSCH
„Pokochałam taniec, bo bałam się mówić.
Kiedy się poruszam, mogę odczuwać”
Pina Bausch
2
Spis treści
1. Wstęp
4
2. Życiorys Piny Bausch
7
3. Historia tańca ekspresjonistycznego
9
3.1. Emile Jaques Dalcroze – twórca rytmiki
13
3.2. Rudolf von Laban i jego nowe pojmowanie ruchu
15
3.3. Mary Wigman jako prekursorka tańca ekspresjonistycznego
17
3.4. Kurt Jooss i narodziny teatru tańca
19
4. Edukacja i początek kariery Piny Bausch
23
5. Teatr Tańca Piny Bausch
30
5.1. Twórczość Piny Bausch w latach 70-tych
31
5.2. Twórczość Piny Bausch w latach 80-tych i 90-tych
59
6. Analiza wybranych spektakli
75
6.1. „Kontakthof”
75
6.2. „Auf dem Gebirge hat man ein Geschrei gehört”
(„W górach słyszano krzyk”)
85
6.3. „Palermo, Palermo”
90
7.
Styl choreograficzny Piny Bausch
96
8.
Zakończenie
102
9. Występy gościnne Teatru Tańca Piny Bausch
104
10. Nagrody przyznane Pinie Bausch
117
11.Chronologiczny indeks spektakli Piny Bausch
122
12.
Bibliografia
Bibliografia
135
3
12.
135
 1. Wstęp
Praca ta poświęcona jest Pinie Bausch i jej Teatrowi Tańca-
Wuppertaler Tanztheater Pina Bausch
. Praca ta powstała jako wynik moich
zainteresowań tańcem współczesnym. Zebrane materiały dotyczące
twórczości artystycznej niemieckiej choreografki pozwoliły mi na
przedstawienie formy teatru tańca, który w latach siedemdziesiątych stał się
nową jakością sztuki. Szukając nowych form scenicznych Pina Bausch
wykorzystała środki wyrazu, które uważam za szczególnie fascynujące
i godne uwagi.
Praca podzielona jest na dwie części. W pierwszej części przedstawiam
rozwój tańca współczesnego w początkach XX stulecia. Jednym
z ciekawszych nurtów w tańcu współczesnym XX wieku jest ekspresjonizm,
którego kontynuatorką jest między innym Pina Bausch. Skoncentrowałam się
na głównych okolicznościach powstania i głównych reprezentantach tańca
ekspresjonistycznego w Niemczech. Dla tańca ekspresjonistycznego
niewątpliwie pierwszy impuls dała Isadora Duncan. Jej idee artystyczne były
wypowiedzeniem wojny „nienaturalnemu” tańcowi klasycznemu. Duncan
odrzucała wszelkie próby regulacji ruchów. Taniec Isadory Duncan był
tańcem spontanicznym. Duncanizm był inspiracją dla tańca
ekspresjonistycznego. Wpłynął on na rozwój kierunku tańca prezentowanego
przez Mary Wigman i Kurta Joossa. „Niemiecki taniec ekspresjonistyczny, w
krajach anglosaskich nazywany tańcem niemieckim, w czasach
międzywojennych osiągnął rozmiary prawie epidemii”.
Liczni młodzi twórcy
próbowali przedstawić widzom drgania swej duszy za pomocą ruchu. Taniec
ekspresjonistyczny był na dobrej drodze do stania się śmieszną, dyletancką
dziedziną sztuki. Ratunek przyszedł jednakże od biorących go na serio
choreografów i tancerzy, przede wszystkim: Rudolfa von Labana, Mary
1
H. Schmidt-Garre,
Vom Sonnenkönig zu Balanchine,
Berlin 1995, s. 29
4
  Wigman i Kurta Joossa. Także ich najważniejsi uczniowie: Gret Palucca,
Susanne Linke i Harald Kreutzberg – próbowali dążyć do tego, w odróżnieniu
od wielu dyletantów, aby ten taniec należał do poważnej sztuki. Nie do
przecenienia jest tu także wkład twórcy rytmiki – Emile
'
a Jaques Dalcroze
'
a.
Druga część mojej pracy zawiera opis twórczości Piny Bausch. Na
początku przedstawiam krótki życiorys artystki. Kolejne rozdziały dotyczą
kariery Piny Bausch. Podzieliłam jej biografię na dwie części. Pierwsza z nich
dotyczy okresu do 1973 roku. Druga część to rozwój jej artystycznej kariery
w roli dyrektora i choreografa Teatru Tańca w Wuppertalu. W tym rozdziale
opisuję również jej choreografie. W kolejnym rozdziale recenzuję niektóre jej
dzieła. Na końcu próbuję scharakteryzować jej styl choreograficzny.
Dołączyłam również aneks wszystkich jej przedstawień.
Analizowałam trzy dzieła w choreografii Piny Bausch:
„Kontakthof”
z 1978 roku,
„Auf dem Gebirge hat man ein Geschrei gehört”
z 1984 roku
i
„Palermo, Palermo”
z 1989 roku.
Wybrałam te kompozycje choreograficzne, ponieważ powstawały one
w różnych okresach twórczości Piny Bausch, a to pozwoliło mi nakreślić,
jakie przemiany w koncepcji tańca dokonały się w jej choreograficznym stylu
w ciągu dwudziestu lat. Spektakle te przedstawiają również ewolucję
w sposobie prezentacji głównych jej tematów takich jak: walka płci,
wyobcowanie czy samotność. Pina Bausch dokonała również zmian
w doborze muzyki i scenografii. W sferze muzycznej wykorzystywała
początkowo utwory w całości, później jednak jej spektaklom towarzyszyły
kolaże muzyczne. Wszystko to przemieniało budowę i atmosferę każdego
przedstawienia.
Teatr Tańca w Wuppertalu cieszy się dużą popularnością i wysoką
pozycją wśród zawodowych teatrów tańca na świecie. Do dnia dzisiejszego
odbywa gościnne spektakle na całym świecie.
5
  [ Pobierz całość w formacie PDF ]