Alfabetyczny przegląd ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Alfabetyczny przegląd pierwiastków
Objaśnienia
Z – zasadowy
A – amfoteryczny
K – kwasowy
W – wartościowość
l
–
ilość izotopów (w tym “trwałe” z okresem pół rozpadu ponad
1 mld lat)
E – elektroujemność (wg Paulinga)
T
t
– temperatura topnienia w
o
C
T
w
– temperatura wrzenia w
o
C
g – ciężar właściwy
L.a
.
– liczba atomowa
M.
a.
– masa atomowa
7/3 – okres i grupa w okresowym układzie pierwiastków
Pe
–
ilość elektronów w poszcze gólnych powłokach licząc od
jądra
gr. – z języka greckiego
łac.– z łaciny
Liczba atomowa
– jest zarazem liczbą porządkową pierwiastka w okresowym układzie
pierwiastków i równa się liczbie protonów zawartych w jądrze atomowym pierwiastka
oraz liczbie elektronów w powłokach i podpowłokach – łącznie.
Masa atomowa
– ciężar atomowy – względna masa atomu pierwiastka. Liczba
niemianowana określająca stosunek masy atomu danego pierwiastka do 1/12 masy
atomu izotopu węgla
12
C stanowiącej atomową jednostkę masy, w skrócie ajm.
AKTYN
– Actinium – Ac – skandowiec – L.a. 89
Z
T
t
– 817
T
w
– (3200)
g – 10,07
E (1,1)
(gr. aktis – promień)
Andre Louis Debierne w 1899 r.
Promieniotwórczy srebrzysty metal
towarzyszący rudom uranu.
W – 3
M.a. /227/
7/3
Pe – 2, 8, 18, 32, 18,
9, 2
l – 28
AMERYK
– Americium – Am – aktynowiec – L.a. 95
Z
T
t
– 1174
T
w
– 2600
g – 13,78
(łac. od Ameryki)
G. Seaborg, L. Morgan, R. James,
A. Ghiorso – zespół w 1944 r.
Promieniotwórczy srebrzysty metal
otrzymany sztucznie. W przyrodzie
nie istnieje.
W – 3 4 5 6
M.a. /243/
7/3
Pe – 2, 8, 18, 32, 25,
8, 2
l – 14
ANTYMON
– Stibium – Sb – azotowiec – L.a. 51
A
T
t
– 630,6
T
w
– 1590
g – 6,691
E 1,9
Znany w średniowieczu. Kruchy
srebrzystobiały metal posiadający
odmiany alotropowe. Występuje w
minerałach (antymonit, walentynit),
utwardza ołów.
W – 3 5
M.a. 121,75
5/15
Pe – 2, 8, 18, 18, 5
l – 30 (2)
ARGON
– Argon – Ar – helowiec – L.a. 18
T
t
– –
189,33
T
w
– –
185,86
g – 1,402
(gr. leniwy)
W. Ramslay, J. Rayleigh w 1894 r.
Gaz szlachetny bezbarwny i
bezwonny. Stosowany do żarówek
dużej mocy oraz do uzyskania
atmosfery chemicznie obojętnej.
Składnik atmosfery – 0,93%
W –
M.a. 39,94
3/18
Pe – 2, 8, 8
l – 16 (3)
ARSEN
– Arsenikum – As – azotowiec – L.a. 33
A
T
t
– 814
T
w
– 613
g – 5,73
E 2,0
(od gr. nazwy rudy arszeniku)
Poznany w XIII w. trujący półmetal,
posiada kilka odmian alotropowych.
Minerały – arsenopiryt, realgar.
Sublimuje w temp. 633
o
C.
W – 3 5
M.a. 74,92
4/15
Pe – 2, 8, 18, 5
l – 23 (1)
ASTAT
– Astatinum – At – ch
l
orowiec – L.a. 85
A
T
t
– /302/
T
w
–
g –
E (2,2)
K. R. McKenzie, E. Segre, D. R.
Corson w 1940 r.
Promieniotwórczy niemetal, łatwo
lotny, mało zbadany.
W – 1 3 5 7
M.a. /210/
6/17
Pe – 2, 8, 18, 32, 18,
7
l – 29
AZOT
– Nitrogenium – N – azotowiec – L.a. 7
K
T
t
– –
209,86
T
w
– –195,8
g – 0,808
E 3,0
(łac. nitrum + gr. genos = tworzący
saletrę, gr. azoticos – nie
podtrzymujący życia)
R. Rutherford w 1771 r.
Bezbarwny i bezwonny gaz,
główny składnik powietrza –
78,09% obj. i 75,5% wagowo.
Łatwo łączy się z wodorem dając
amoniak.
W – 2 3 4 5
M.a. 14,006
2/15
Pe – 2, 5
l – 10 (2)
BAR
– Barium – Ba – wapniowiec – L.a. 56
Z
T
t
– 727
T
w
– 1850
g – 3,62
E 0,9
(od gr. barys – ciężki)
K. Scheele w 1774 r.
Miękki srebrzysty metal, musi być
przechowywany w nafcie,
ponieważ ulega tlenowi i wodzie.
W – 2
M.a. 137,34
6/2
Pe – 2, 8, 18, 18, 8, 2
l – 32 (7)
BERKEL
– Berkelium – Bk – ak
t
ynowiec – L.a. 97
Z
T
t
– 986
T
w
–2600
g – 14,8
(od miasta Berkeley w Kaliforni)
G. Seaborg, A. Ghiorso, S.
Thompson w 1949 r.
Promieniotwórczy metal,
niewystępujący w przyrodzie.
W – 3 4
M.a. /247/
7/3
Pe – 2, 8, 18, 32, 27,
8, 2
l – 12
BERYL
– Beryllium – Be – wapniowiec – L.a. 4
A
T
t
– 1287
T
w
– 2500
g – 1,848
E 1,5
(od nazwy minerału – berylu)
L. Vanquelin w 1797 r.
Metal twardy, trudnotopliwy,
jasnoszary. Minerałami są m.in.
kamienie szlachetne i
półszlachetne: szmaragd,
akwamaryn, beryl, fenakit,
chryzoberyl, worobiewit, betrandyt.
Największe kryształy berylu
osiągają kilka tysięcy kilogramów i
do 10 m długości.
W – 2
M.a. 9,01
2/2
Pe – 2, 2
l – 6 (1)
BIZMUT
– Bismuthum – Bi – azotowiec – L.a. 83
A
T
t
– 271,3
T
w
– 1564
g – 9,81
E 1,9
(od zlatynizowanej nazwy
niemieckiej Wismut)
poznany został w XV w.
Różowobiały, kruchy metal
półszlachetny. Może występować
w stanie rodzimym.
W – 3 5
M.a. 208,98
6/15
Pe – 2, 8, 18, 32, 18,
5
l – 29 (1)
BOR
– Borum – B – g
l
inowiec – L.a. 5
K
T
t
– 2100
T
w
– 3700
g – 2,35
E 2,0
(od nazwy arabskiej “borak”
jednego ze związków boru
przywożonego do Arabii)
J. Gay–Lussac, L. Thenard w 1808
r.
Niemetal, w postaci krystalicznej
czarnoszary i bardzo twardy.
Posiada odmiany alotropowe.
W – 3
M.a. 10,81
2/13
Pe – 2, 3
l – 9 (2)
BROM
– Bromum – Br – ch
l
orowiec – L.a. 35
K
T
t
– –7,25
T
w
– 59,5
g – 3,13
E 2,8
(od gr. bromos – smród)
A. Balard w 1826 r.
Czerwono–brunatna lotna ciecz,
rozpuszczalna w wodzie. Składnik
wody morskiej.
W – 1 3 5 7
M.a. 79,90
4/17
Pe – 2, 8, 18, 7
l – 25 (2)
CEZ
– Cesium – Cs – po
t
asowiec – L.a. 55
Z
T
t
– 28,5
T
w
– 705
g – 1,90
E 0,7
(od łac. caesius – modry)
Miękki srebrzysty metal o odcieniu
niebieskim. Łatwo zapala się w
powietrzu tworząc nadtlenek.
Gwałtownie reaguje z wodą
tworząc wodorotlenek –
najmocniejszą zasadę.
W – 1
M.a. 132,90
6/1
Pe – 2, 8, 18, 18, 8, 1
l – 36 (1)
CER
– Cerium – Ce – lantanowiec – L.a. 58
Z
T
t
– 804
T
w
– 3470
g – 6,771
E 1,1
(od nazwy planetoidy Ceres)
W. Hisinger, M. Klaproth w 1803 r.
Jasnoszary srebrzysty metal w
połączeniu z żelazem tworzy
kamienie do zapalniczek.
W – 3 4
M.a. 140,12
6/3
Pe – 2, 8, 18, 20, 8, 2
l – 30 (4)
CHLOR
– Chlorum – Cl – ch
l
orowiec – L.a. 17
K
T
t
– –
100,98
T
w
– –34,0
g – 1,65
E 3,0
(łac. zielony)
K. Scheele w 1774 r.
Żółtozielony, żrący gaz. Reaguje
bezpośrednio prawie z wszystkimi
pierwiastkami.
W – 1 3 5 7
M.a. 35,45
3/17
Pe – 2, 8, 7
l – 13 (2)
CHROM
– Chromium – Cr – chromowiec – L.a. 24
A
T
t
– 1910
T
w
– 2700
g – 7,17
E 1,9
(gr. chroma – barwa)
L. Vanquelin w 1797 r.
Srebrzystobiały, półszlachetny
metal z niebieskawym odcieniem i
ładnym połyskiem. Kruchy i twardy.
W – 2 3 6
M.a. 51,99
4/6
Pe – 2, 8, 13, 1
l – 17 (4)
CYNA
– Stannum – Sn – węglowiec – L.a. 50
A
T
t
– 231,89
T
w
– 2610
g – 7,28
E 1,8
(łac. stannum – cyna)
Znana w starożytości. Dość miękki,
srebrzystobiały, półszlachetny
metal. Ważny składnik brązów. W
niższych temperaturach przechodzi
w “cynę szarą” i rozsypuje się na
proszek tzw. “trąd cynowy”.
W – 2 4
M.a. 118,69
5/14
Pe – 2, 8, 18, 18, 4
l – 32 (10)
CYNK
– Zincum – Zn – cynkowiec – L.a. 30
A
T
t
– 419,53
T
w
– 907
g – 7,133
E 1,6
(znany w Chinach jaż w VI w. w
Europie dopiero w XVIII w.)
Niebieskawobiały, kruchy, lśniący,
półszlachetny metal.
W – 2
M.a. 65,38
4/12
Pe – 2, 8, 18, 2
l – 23 (5)
CYRKON
– Zirconium – Zr – ty
t
anowiec – L.a. 40
A
T
t
– 1859
T
w
– 4300
g – 6,506
E 1,4
(z perskiego – złocisty)
M. Klaproth w 1789 r.
Metal o pięknym srebrzystym
blasku. Nierozpuszczalny w
kwasach, trudny do otrzymania w
stanie czystym.
W – 4
M.a. 91,22
5/4
Pe – 2, 8, 18, 10, 2
l – 24 (5)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]